Ինչով են զբաղ­ված եվ­րո­պա­ցի­նե­րը

Տա­րօ­րի­նակ ժո­ղո­վուրդ ենք հա­յերս: Նս­տել՝ ի­րար ան­պատ­վե­լով պե­ղում ենք Ա­մուլ­սա­րի տան­ջա­հար խն­դի­րը, կա­տա­րյալ մո­ռա­ցու­թյան մատ­նե­լով այն մո­լո­րա­կա­ցունց նո­րու­թյու­նը, որ հա­մաշ­խար­հա­յին բնա­պահ­պա­նա­կան շարժ­ման մեջ հառ­նել է մի նոր աստղ, ո­րի ցա­սում­նա­լից ըն­դվ­զու­մը ուղղ­ված է ոչ թե հօ­գուտ ինչ-որ տե­ղա­յին (ա­սենք, հայ­կա­կան) ան­հար­թու­թյան, այլ ի բա­րօ­րու­թյուն հա­մայն Երկ­րագն­դի բնա­պա­հա­պա­նա­կան ա­նա­ղար­տու­թյան, ընդ­դեմ նրա բնակ­լի­մա­յա­կան կոր­ծա­նա­րար փո­փո­խու­թյուն­նե­րի (տա­քաց­ման)՝ որ­պես ար­դյունք մարդ­կա­յին ա­պաշ­նորհ գոր­ծու­նեու­թյան: Ո՜նց ենք գա­վա­ռամ­տո­րեն բաց թող­նում հան­րահռ­չակ օ­տա­րին օգ­տա­գոր­ծե­լու գայ­թակ­ղիչ պա­տե­հու­թյու­նը:

Բայց ո՞վ է այս նո­րա­հայտ հա­մա­մար­դա­սեր խի­զախ ու ան­ձն­վեր ան­հա­տա­կա­նու­թյու­նը, որ մռն­չում է մո­լո­րա­կը վնա­սա­կար գա­զե­րով աղ­տո­տող մարդ կոչ­ված ա­րա­րած­նե­րի դեմ: Դե­ռա­տի Գրե­տա Թուն­բերգն այ­սօր ա­մե­նա­հան­րա­ճա­նաչ բնա­պահ­պանն է աշ­խար­հում, ո­րը նզո­վում է ան­պա­տաս­խա­նա­տու մե­ծա­հա­սակ­նե­րին այն բա­նի հա­մար, որ նրանք «գո­ղա­ցել են իր ման­կու­թյու­նը»: Մո­լո­րա­կի ողջ ա­ռա­ջա­դեմ հա­սա­րա­կայ­նու­թյու­նը ար­դեն պատ­վել է Գրե­տա­յին, նրան հրա­վի­րել են Դա­վոս, նա դար­ձել է Բել­գիա­յի հա­մալ­սա­րան­նե­րից մե­կի պատ­վա­վոր դոկ­տոր, նրան ըն­դու­նել է Հռո­մի պա­պը, նա ըմ­բոստ ե­լույթ է ու­նե­ցել ՄԱԿ-ում... Իսկ առջևում Նո­բե­լյան մր­ցա­նա­կի ուր­վա­կանն է: Ի՜նչ հա­մե­մա­տու­թյուն Ա­մուլ­սա­րի փակ­ման ջա­տա­գով­նե­րի հետ:

Իս­կա­պես, ի­րա­կա­նում ո՞վ է տանջ­ված դեմ­քով այս հնա­մո­դա տասն­վե­ցա­մյա աղջ­նա­կը: «Հո­գե­հի­վանդ հիս­տե­րիկ շվեդ աղ­ջի­կը գլո­բալ խե­լա­հե­ղու­թյան նոր դրոշն է». սա ռու­սա­կան թեր­թե­րից մե­կի բնո­րո­շումն է: Ան­տա՞կտ ար­տա­հայ­տու­թյուն է: Այդ դեպ­քում ե­կեք հենց սկզ­բից ծա­նո­թա­նանք նրա հո­գե­վի­ճա­կի բժշ­կա­գի­տա­կան ախ­տո­րո­շում­նե­րին: Նե­րող ե­ղեք, ե­թե ան­հա­ջող թարգ­մա­նենք հի­վան­դու­թյուն­նե­րի ար­տա­սո­վոր ան­վա­նում­նե­րը: Եվ այս­պես, աղջ­նա­կը տա­ռա­պում է Աս­պեր­գե­րի սինդ­րո­մով (աու­տիս­տիկ հո­գե­խան­գա­րում), օբ­սե­սիվ-կոմ­պուլ­սիվ խան­գա­րու­մով (ժա­ռան­գա­կան հո­գե­կան հի­վան­դու­թյուն, ո­րը բնո­րոշ­վում է սևե­ռուն մտ­քե­րով, պա­թո­լո­գիկ վա­խե­րով, միօ­րի­նակ գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րով), ու­շադ­րու­թյան պա­կա­սի և գե­րակ­տի­վու­թյան սինդ­րո­մով և սե­լեկ­տիվ մու­տիզ­մով: Լավ, ո՜վ ե­ղավ այս ան­հաս աղջ­նա­կը, ո­րին հետևում են ոչ միայն հա­րյուր­հա­զա­րա­վոր ան­չա­փա­հաս­ներ, այլև բա­զում ձևա­վոր­ված մե­ծա­հա­սակ­ներ: Ի վեր­ջո ի՜նչ է հաս­կա­նում նա կլի­մա­յա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րից, երբ հա­ճախ մաս­նա­գետ գիտ­նա­կան­նե­րը գլուխ չեն հա­նում դրան­ցից: Ոչ մի վս­տա­հու­թյուն չկա, որ տե­ղի է ու­նե­նում գլո­բալ տա­քա­ցում, հա­վաս­տում են ռուս օ­դերևու­թա­բան­նե­րը: Կլի­ման ի­րոք փոխ­վում է, սա­կայն այն միշտ էլ փու­լա­յին փո­փո­խու­թյուն­ներ է կրել՝ մերթ տա­քա­նում է, մերթ ցր­տում: 1974 թվա­կա­նին անգ­լիա­կան հե­ղի­նա­կա­վոր «Գար­դիան» թեր­թը կան­խա­տե­սում էր հրա­պա­րա­կել, ըստ ո­րի 2020 թվա­կա­նին Լոն­դո­նը կհայ­տն­վի օվ­կիա­նո­սի ա­լիք­նե­րի տակ: Օ­րի­նակ­նե­րը բազ­մա­թիվ են: Մեկ հրա­բու­խը, ժայթ­քե­լով, ա­վե­լի շատ ած­խաթթ­վա­յին գազ է ար­տա­նե­տում, քան մարդ­կու­թյու­նը եր­կար տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում: Կլի­մա­յի փո­փո­խու­թյուն­նե­րը, ըն­դու­նում են գիտ­նա­կան­նե­րը, մար­դուց կախ­ված չեն, դրանք ար­դյունք են արևա­յին ակ­տի­վու­թյան, որն ան­տար­բեր է գրե­տա­յա­կան դա­սա­դուլ­նե­րի նկատ­մամբ:

Սա­կայն մի կողմ թող­նենք խնդ­րի գի­տա­կան կող­մը: Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, ո՞րն է ան­կա­տար հո­գե­բա­նու­թյան տասն­վե­ցա­մյա շվե­դու­հու ֆե­նո­մե­նը: Եվ ա­մեն ինչ պարզ է դառ­նում, երբ խն­դի­րը հա­գեց­վում է գլո­բա­լիստ­նե­րի՝ աշ­խար­հի հզոր տի­րա­կալ­նե­րի, հա­մաշ­խար­հա­յին կա­ռա­վա­րու­թյան, ինչ­պես կու­զեք՝ ան­վա­նեք, ըն­թա­ցիկ թե հե­ռան­կա­րա­յին ծրագ­րե­րին: Չլի­ներ Գրե­տան, գլո­բա­լիստ­նե­րի հա­մար ոչ մի դժ­վա­րու­թյուն չէր ներ­կա­յաց­նի ընտ­րել նրա նման ու­րիշ մե­կի: Գաղտ­նիք չէ, որ Եվ­րո­պան սի­րում է ա­մեն տե­սա­կի... փոք­րա­մաս­նու­թյուն­նե­րի՝ սե­ռա­կան թե քա­ղա­քա­կան: Փո­խա­րե­նը, ա­հա, ա­ռիթ է թան­կաց­նե­լու կյան­քը, բարձ­րաց­նե­լու հար­կե­րը, ձգե­լու գո­տի­նե­րը, «զար­գաց­նե­լու» թան­կար­ժեք կա­նաչ է­ներ­գիան, հնա­րե­լու նոր սնն­դամ­թերք­ներ և այլն, և այլն: Դա­սա­կան գլո­բա­լիս­տա­կան խա­ղեր, ո­րոնց նպա­տա­կը ոչ թե սե­փա­կան մո­լո­րա­կա­յին­նե­րի կյան­քի դյու­րա­ցումն է, այլ խճո­ղու­մը, նրանց ու­շադ­րու­թյան շե­ղու­մը ի­րա­կան կեն­սա­կան հոգ­սե­րից: Ա­վե­լի լավ է մար­դը մր­սի կամ ան­ժա­մա­նակ հե­ռա­նա կյան­քից, քան օգտ­վի նավ­թից կամ ա­ծու­խից ստաց­վող է­ներ­գիա­յից: Կամ այդ ան­պի­տան ջեր­մո­ցա­յին գա­զե­րը... Ա­վե­լի լավ չէ՞ հետևել նո­րեվ­րո­պա­կան գեր­քա­ղա­քակր­թա­կան ա­ռա­ջար­կին՝ օգ­տա­գոր­ծել... մարդ­կա­յին մի­սը, ին­չի մա­սին նո­րերս ի­րա­զեկ­վե­ցին նաև «Ի­րա­տե­սի» պայ­ծա­ռա­միտ ըն­թեր­ցող­նե­րը: Եվ նվի­րյալ «ազ­նիվ ու ան­կեղծ» գրե­տա­նե­րը, ո­չինչ, ե­թե նրանք նույ­նիսկ մի քիչ հո­գե­կան խան­գա­րում­ներ ու­նեն, հիա­նա­լի գոր­ծիք են ու­ժե­ղա­գույն­նե­րի ձեռ­քին:

Օ­րերս Ռու­սաս­տա­նում կա­յա­ցած մի­ջազ­գա­յին տն­տե­սա­գի­տա­կան հա­մա­ժո­ղո­վում բնա­պահ­պա­նա­կան նո­րա­գույն հե­ղի­նա­կու­թյան մա­սին հի­շեց­րին նաև նա­խա­գահ Վլա­դի­միր Պու­տի­նին: Ռու­սաց պե­տու­թյան ղե­կա­վա­րը ան­սեթևեթ բա­ցա­սա­բար ար­տա­հայտ­վեց «գրե­տա­յա­կա­նու­թյան» մա­սին: Եվ հաս­կա­նա­լի պարզ պատ­ճա­ռով (ճիշտ է, նա հրա­պա­րա­կավ չբա­ցա­հայ­տեց նր­բու­թյուն­նե­րը): Ռու­սա­կան նավթն ու գա­զը հա­մե­մա­տա­բար է­ժան են, դրանք ձեռն­տու և մատ­չե­լի են եվ­րո­պա­ցի­նե­րին: Սա­կայն ին­չու՞ շանս տալ աշ­խար­հի հզոր­նե­րին չլ­սող ռուս­նե­րին, ե­թե կա հնա­րա­վո­րու­թյուն դպ­րո­ցա­կան­նե­րի «խա­չակ­րաց» ար­շա­վանք­նե­րի մի­ջո­ցով (քո­ղարկ­ված պատ­ժա­մի­ջոց) ևս մր­սող եվ­րո­պա­ցի­նե­րի վզին փա­թա­թել ա­մե­րի­կյան խտաց­ված թան­կար­ժեք գա­զը կամ շատ ա­վե­լի թան­կար­ժեք, բայց ա­նա­ղարտ կա­նաչ է­ներ­գիան: Դե, Գրե­տա­յի ա­մո­թանք­նե­րից ա­ռա­ջին հեր­թին ով­քեր պի­տի գե­տի­նը մտ­նեն ու թանկ վճա­րեն: Ի­հար­կե եվ­րո­պա­ցի­նե­րը: Պետք է պատ­ժել ֆրան­սիա­ցի լպիրշ դեղ­նա­բաճ­կո­նա­վոր­նե­րին, ո­րոնք ար­հա­մար­հե­լով գրե­տա­յա­կան մո­լո­րա­կա­սի­րու­թյու­նը, ա­նե­րե­սա­բար մար­տն­չում են դի­զե­լա­յին վա­ռե­լի­քի վրա բնա­պահ­պա­նա­կան նոր հարկ դնե­լու մակ­րո­նա­կան նա­խա­ձեռ­նու­թյան դեմ:

Ափ­սոս Գրե­տա­յի մայ­րը հրեա է: Այ, ե­թե նա հա­յու­հի լի­ներ, ա­պա Ա­մուլ­սա­րի վե­րա­գոր­ծարկ­ման հա­կա­ռա­կորդ­նե­րը ա­մե­նայն հա­վա­նա­կա­նու­թյամբ նրան շու­քով կլ­ծեին «պատ­մա­կան» հայ­րե­նի­քը բնա­պահ­պա­նա­կան ա­ղե­տից փր­կե­լու ազն­վա­բա­րո ա­ռա­քե­լու­թյան ի­րա­կա­նաց­ման գոր­ծին:

Ռու­բեն ՀԱՅ­ՐԱ­ՊԵ­ՏՅԱՆ
Մոսկ­վա

Հեղինակի նյութեր

• «Ճղճղոցը» լռեցրին
• Քա­ղա­քա­կա­նու­թ­յու­նը երկ­րորդ հնա­գույն մաս­նա­գի­տու­թ­յունն է
• Հեշտ է ա­սել` ա­նուղ­ղե­լի ռու­սա­սեր­ներ են
• Խո­պան­չիու­թ­յու­նը դար­ձել է ապ­րե­լա­կերպ, սո­վո­րու­թ­յուն, կեն­ցաղ
• Երբ խոս­քը մի­լիար­դա­վոր դո­լար­նե­րի մա­սին է, մեծ տե­րու­թ­յուն­նե­րը գոր­ծում են ա­նո­ղոք
• Ոչ էն է մի բան, ո՛չ էլ` էս
• Եթե գլուխ չես հա­նում սե­փա­կան ղե­կա­վար­նե­րից
• Կո­րո­նա­վի­րու­սա­յին աշ­խար­հա­փո­փո­խու­թ­յուն
• Ամեն ժո­ղո­վուրդ ար­ժա­նի է իր ղե­կա­վա­րին
• Ա՜խ այդ անշ­նոր­հա­կալ ռուս­նե­րը
• Հույս-հարց-պա­հան­ջը ար­դեն դառ­նում է ինք­նան­վաս­տա­ցու­ցիչ
• Ներ­վեց... թմ­րա­մաք­սա­նեն­գը, բայց նա հրեա էր
• Գլխա­վոր կռ­վախն­ձո­րը կդառ­նա Ղա­րա­բա­ղը
• «Ի՜նչ հայ, հրեա է» («Հրեա­նե­րից պր­ծանք, ան­ցանք հա­յե­րին»)
• Քսան տա­րի նույն դեմ­քին են նա­յում
• Պու­տի­նի, լե­հե­րի և հրեա­նե­րի մա­սին
• Հա­յաս­տա­նը կա­րիք ու­նի փոր­ձա­ռու­թ­յան
• Չտես­նե­լու չտանք, թե վեր­ջերս Շոյ­գու­յին ինչ շու­քով ըն­դու­նե­ցին Բաք­վում
• Երբ ան­գամ մեկ ըն­տա­նիքն է դառ­նում հո­գա­ծու­թ­յան ա­ռար­կա
• ՈՒ՜ր էր մենք էլ ու­նե­նա­յինք հրեա­նե­րի մասշ­տա­բայ­նութ­յու­նը

Մեկնաբանություններ